Aridu: Galaktik DJ Üzerine Bir İnceleme
-
- 25 Ocak 2022
Birçok sanat dalında olduğu gibi tiyatroda da disiplinlerarası yaklaşım farklı bakış açılarının üretilmesine ve eleştirel bakışın geliştirilmesine katkı sağlamaktadır. Müzik, resim, beden perküsyonu gibi tiyatronun özünde var
olan bu farklı disiplinlerin oyunda etkin bir şekilde kullanılması çocuk tiyatrosunun seyircisiyle kurduğu etkileşimi güçlendirerek farklı sanat dallarına dair yaratıcılıklarını keşfedebilecekleri, onlarda merak uyandırabilecek alanlar açar. Ayrıca, çocuk tiyatrosunun seyircisiyle kurduğu iletişimi de güçlendirme potansiyeline sahiptir. Yapımını Atta Festival, Cafeturc Music&Art ve Biz Platform’un üstlendiği Aridu: Galaktik DJ, Nilüfer Kent Tiyatrosu’nda prömiyerini gerçekleştirdi. Beden perküsyonu, illüzyon, çağdaş dans, sirk, soundpainting gibi performansları bir araya getiren oyun; Ayvalık, İstanbul ve Bursa’da üretim süreci sonunda ortaya çıktı. Bu süreçte çocukların aktif katılımlarını oldukça önemseyen ekip, çocuklardan gelen tepkiye göre oyuna son şeklini verdi. Oyunun kullandığı teatral araçlar ve seyircisiyle kurduğu etkileşimi daha iyi anlayabilmek için hikayesine bir göz atalım.
Farklı bir gezegende yaşayan Aridu isimli bir DJ, içinde dünyaya ait seslerin olduğu bir plağa sahiptir. Plağı yanlışlıkla kırar ve tamir ettirmek için uzay aracıyla dünyaya gelir. Bu sırada gemiye gizlenmiş olan Terramix ve dünyadaki müziğin ruhunu temsil eden Melizma ile tanışır. Bu üç farklı tipin dostluğu üzerinden şekillenen hikâyenin sonunda Melizma onlar yüzünden kaybettiği sesini yeniden kazanır, Aridu ve Terramix plağı tamir ettirerek dünyadan ayrılırlar. Bir dostluk hikayesi olarak kurgulanan oyun, aynı zamanda her tipin temsil ettiği farklı performatif araçlarla birlikte farklı disiplinlerin yan yana gelmesini de sağlar.
Bedeni bir enstrüman olarak kullanan ve müzikle hareketin iç içe geçtiği bir sanat dalı olan beden perküsyonu, oyun içinde Aridu’da ifadesini bulur. Sahneye girdiği andan itibaren çocuklarla iletişim kurarken cıbırca ve beden perküsyonunu aktif bir şekilde kullanarak özel bir dil yaratan Aridu, hem çocukların oyunda birer katılımcı olmalarının önünü açmakta hem de ses ve bedenin birlikte kullanılmasıyla seyircisiyle arasında ortak bir koreografi oluşturmaktadır. Dikkatleri çabuk dağılan seyirciler, kullanılan bu araçla birlikte oyunun içine çekilerek hikâyeye merak duymaya başlarlar.
Aridu’dan sonra uzay aracına gizlice binmiş olan Terramix, sihirli bir kutu içinde sahneye gelir. Uzaydan gelen Terramix’in bir robotu andıran mekanik hareketleri ile birlikte sahnede bedensellik bir performansa dönüşür. Çocukların içinde yaşadıkları dönemin teknolojik farkındalığını düşünecek olursak, Terramix onlar için oldukça tanıdık bir tiptir. Karakterlerin seçimindeki bu tavrı, oyunun yazarı Gökçe Gürçay’ın ve yaratıcı ekibin gösterdiği bir özen olarak değerlendirebiliriz. Nitekim oyunun tamamında yenilikçi bir bakış benimsenmiş ve çocukların teknoloji sayesinde daha da tanıdık oldukları temalar ve tipler hikâyeye yerleştirilmiş.
Oyunun içeriğindeki önemli denebilecek noktalardan birisi bir uzaylının sorununa çözüm için dünyaya gelmesi ve dünyalılardan yardım istemesi. Çocuk oyunlarında genellikle sorun çözümü için hep dışardan bir güç beklenir ve sonunda biri gelir sorunu çözer. Hatta uzaylının gelip sorunlara çözüm bulduğu çocuk oyunları sahnelerimizde yer aldı daha önce. Belki de artık çözümü kendimiz bulmamız gerektiğini, başkalarının sorunlarını çözecek güce sahip olduğumuzu bilmenin zamanı geldi.
Melizma ile birlikte büyülü bir ortam oluşur ve bu büyülü etki hem sahnenin kendisinde hem de izleyicilerin arasında dolaşmaya başlar. Prömiyer açık havada gerçekleştirilmesine rağmen izleyiciler, Melizma’nın illüzyonlarından, hareketlerindeki yumuşaklıktan, sesini kazandıktan sonra söylediği şarkıdan etkilenir ve illüzyonun etkisini hisseder. Seçilen kostümler ve ses efektleri tiplerin özgün tavırlarına göre belirlenmiş. Örneğin Melizma’nın beyaz ve parıltılı kostümü bahsettiğim bu büyülü alanı yaratmada oldukça etkili. Bununla birlikte Terramix’in vücudunu saran ve hareketlerinin mekanikliğin altını çizen kıyafeti, robot olduğunu vurgulayan başlığı, Aridu’nun canlı renklerle tasarlanmış kostümüyle birlikte çocuklar için ilgi çekici bir görsel alan yaratılmış.
Konsept ve tasarımı Bedirhan Dehmen ve Gökçe Gürçay tarafından yapılan oyunun dramaturjisini Zerrin Yanıkkaya üstlenmiş. Aridu: Galaktik DJ, disiplinlerarası yaklaşımı benimsemesinin yanında interaktif özelliğiyle de dikkat çeken bir oyun olarak karşımıza çıkıyor. Gökçe Gürçay, Özlem Kurtuluş ve İlayda Evgin tarafından canlandırılan tipler, oyunun bu interaktif tarafına ağırlık vermiş, çocukların katılımını ön planda tutmuş görünmektedir. Örneğin çocuklar Aridu’nun kullandığı cıbırcayı çözmek için bir çabaya girişirler. Aridu’nun bedeni, sesi, vurguları birleştirerek çocuklarla birlikte kurguladığı bu dil bu çabayı bir sürece dönüştürür. Fakat Aridu’nun çocuklarda yakaladığı ilgiyi uzun süre kullanmayı sürdürmesi bazen oyunun sarkmasına neden olur. Bununla birlikte interaktifliğin yanında hikâyenin kendisi zaman zaman ikinci plana düşmekte, Aridu’nun yolculuk amacı olan kırık plağın tamir edilmesi, oyun kişilerinin arasındaki ilişki, aralarındaki dostluk gibi hikâyeyi oluşturan temel meseleler gözden kaçmaktadır. Oyunun başından sonuna bir çizgiyi takip etmesini zorlaştıran bu durum, kısa gösterilerin, illüzyonların, performatif araçların öne çıkmasına neden oluyor. Oyunun açık havada sergilenmiş olması ve dikkati çabuk dağılan çocukların oyunun içine çekilmesi amacıyla interaktif vurgunun arttırılması, hikayeyle ilgili bahsettiğimiz bu durumu yaratmış olabilir. Karakterlerin kurgusunda var olan farklılıklar ve birbirleriyle ilişkileri vurgulandığında oyunun, interaktif biçimini ve disiplinlerarası yaklaşımını koruması ve hikâyenin de aynı oranda sahnelemede yer bulması potansiyelinin mümkün olduğunu söyleyebiliriz.
Çocuk tiyatrosunda bu tarz yenilikçi yaklaşımlar, çocukların farklı sanat dalları
ile kurdukları ilişkinin tiyatroda farklı pencereler açarak şekillenebilme ihtimalini ortaya çıkarır. Bu anlamda Aridu: Galaktik DJ, dansın, müziğin, bedenin, sihrin -illüzyonun- olduğu bir ihtimaller dünyasını çocuklara sunmaktadır.. Bu yaklaşımın çocuk tiyatrosunda sürmesi ve oyunun yolunun açık olması dileğiyle…
Aridu: Galaktik DJ oyunuyla ilgili detaylı bilgi için sosyal medyadan takip edebilirsiniz.
TEB Oyun Dergisi’nin arşivine 42. sayısının tamamına ulaşmak için tıklayınız.
Bu yazıyı yer işaretlerinize eklemek ister misiniz?
